Οι ”Γιατροί Χωρίς Σύνορα” κάνουν έκκληση για άλλη μία φορά, προς τους Ευρωπαίους ηγέτες να αλλάξουν εντελώς την προσέγγισή τους στο μεταναστευτικό και να σταματήσουν την εντατικοποίηση των πολιτικών αποτροπής και περιορισμού, που προκαλούν πόνο και βλάβες στην υγεία των αιτούντων άσυλο, των προσφύγων και των μεταναστών.
«Για περισσότερα από πέντε χρόνια, η ευρωπαϊκή πολιτική περιορισμού των αιτούντων άσυλο και η διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεών τους στα κέντρα υποδοχής στα ελληνικά νησιά δημιούργησε μια άνευ προηγουμένου κρίση και προκάλεσε τεράστιο ανθρώπινο πόνο. Αυτές δεν είναι μη συνειδητοποιημένες ή ακούσιες συνέπειες», δηλώνει η Χριστίνα Ψαρρά, Γενική Διευθύντρια του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
«Το μοντέλο των hotspot της Ε.Ε. έχει σχεδιαστεί όχι μόνο για την αξιολόγηση των αιτήσεων ασύλου, αλλά και για την αποτροπή όσων άλλων τολμούν να αναζητήσουν ασφάλεια στην Ευρώπη».
Η έκθεση με τίτλο «Θεμελιώνοντας την Κρίση στα Ευρωπαϊκά Σύνορα», καταδεικνύει πώς οι μεταναστευτικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτουν σε κίνδυνο την σωματική και την ψυχική υγεία καθώς και την ασφάλεια των ανθρώπων που είναι εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά. Άνθρωποι οι οποίοι έχουν ήδη υποστεί βία και κακουχίες παραμένουν σε φρικτές συνθήκες, χωρίς επαρκή ενημέρωση για το νομικό καθεστώς τους και υπόκεινται σε δαιδαλώδεις διαδικασίες ασύλου και σκληρές διαδικασίες υποδοχής. Αυτό το σύστημα έχει προκαλέσει μόνο δυστυχία, έχει θέσει σε κίνδυνο ζωές και υποβαθμίζει το δικαίωμα στο άσυλο.
Κατά την διάρκεια του 2019 και του 2020, οι κλινικές ψυχικής υγείας των ”Γιατρών Χωρίς Σύνορα” στη Χίο, τη Λέσβο και τη Σάμο περιέθαλψαν 1.369 ασθενείς, πολλοί από τους οποίους υπέφεραν από σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, μεταξύ των οποίων μετατραυματικό στρες και κατάθλιψη.
Περισσότεροι από 180 άνθρωποι, ασθενείς των ”Γιατρών Χωρίς Σύνορα”, είχαν αυτοτραυματιστεί ή είχαν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Τα δύο τρίτα αυτών ήταν παιδιά, ενώ ο νεότερος ασθενής με αυτοκτονικό ιδεασμό ήταν μόλις έξι ετών.
Οι ασθενείς των ”Γιατρών Χωρίς Σύνορα” ανέφεραν ότι καθημερινοί στρεσογόνοι παράγοντες και συνεχείς φόβοι, όπως η διαβίωση σε απάνθρωπες συνθήκες, οι περίπλοκες διοικητικές διαδικασίες και διαδικασίες ασύλου, η έκθεση σε βία και ανασφάλεια, ο διαχωρισμός της οικογένειας, ιατρικές ανάγκες που μένουν χωρίς κάλυψη και ο φόβος της απέλασης επηρεάζουν σημαντικά την ψυχική τους υγεία.
Επιπλέον, για χρόνια στα ελληνικά νησιά, ακόμη και τα απολύτως απαραίτητα για την επιβίωση των αιτούντων άσυλο έχουν παραμεληθεί.
Οι ”Γιατροί Χωρίς Σύνορα” και άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών παρεμβαίνουν συνεχώς για να παρέχουν κρίσιμες υπηρεσίες, από ιατρική φροντίδα μέχρι και νερό. Από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Μάιο του 2021, οι ομάδες των ”Γιατρών Χωρίς Σύνορα” μετέφεραν πάνω από 43 εκατομμύρια λίτρα πόσιμου νερού στα άτομα που ζουν στο υπερπλήρες hotspot στο Βαθύ της Σάμου, όπου το νερό δεν είναι ασφαλές.
«Παρά τις δηλώσεις για αλλαγή προς το καλύτερο, η Ε.Ε. και η ελληνική κυβέρνηση ξοδεύουν εκατομμύρια για να θεμελιώσουν και να εντείνουν τις πολιτικές που έχουν προκαλέσει ήδη τόσο πόνο», λέει ο Γιώργος Καραγιάννης, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σάμο.
«Είναι σοκαριστικό ότι η Μόρια στη Λέσβο, που ήταν τόσο δυσλειτουργική και οδήγησε σε τόσους θανάτους προσφύγων, είναι το πρότυπο για το νέο κέντρο που μοιάζει με φυλακή στη Σάμο. Η νέα εγκατάσταση βρίσκεται σε μια απομακρυσμένη, απροστάτευτη περιοχή του νησιού. Οι άνθρωποι θα κρατούνται σε κοντέινερ, περιτριγυρισμένα από συρματοπλέγματα με ελεγχόμενη είσοδο και έξοδο. Αυτό δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων. Αντιθέτως θα συνεχίσει να προκαλεί επιδείνωση της ψυχικής υγείας των ανθρώπων, μεγαλύτερη ανασφάλεια και θα κάνει τον πόνο όσων είναι εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά ακόμη πιο αόρατο».
Η Ε.Ε. και η ελληνική κυβέρνηση εντατικοποιούν την ανθρωπιστική κρίση με τον σχεδιασμό νέων ελεγχόμενων κέντρων σε απομακρυσμένες περιοχές στα ελληνικά νησιά. Ένα από αυτά τα ελεγχόμενα κέντρα χτίζεται ήδη στη Σάμο και πιθανόν να λειτουργήσει μέσα στον Ιούνιο του 2021.
«Δεν είναι πολύ αργά για συμπόνια και κοινή λογική. Η Ε.Ε. και τα κράτη μέλη της πρέπει να βάλουν τέλος στις πολιτικές περιορισμού και να διασφαλίσουν ότι όσοι καταφθάνουν στην Ευρώπη θα έχουν πρόσβαση σε επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια, σε προστασία και σε προγράμματα μετεγκατάστασης σε ασφαλή κέντρα υποδοχής και ένταξης σε κοινότητες σε όλη την Ευρώπη», καταλήγει η Χριστίνα Ψαρρά.
