Τα πρωτόγονα πλάσματα που δημιουργήθηκαν χωρίς γνώσεις και δεξιότητες… ζούσαν κρυμμένα σε σπηλιές και με έναν συνεχή φόβο για τη ζωή τους. Ο Δίας, ο βασιλιάς των θεών, αποφάσισε να τους καταστρέψει, αλλά ο Προμηθέας, ένας Τιτάνας το όνομα του οποίου σημαίνει “προνοητικότητα” τους έδωσε ως δώρα την φωτιά που συμβολίζει όλες τις γνώσεις, την αισιοδοξία, τις δεξιότητες, την τεχνολογία, τις τέχνες και την επιστήμη. Τα πρωτόγονα πλάσματα με αισιοδοξία, θα χρησιμοποιήσουν τη φωτιά εποικοδομητικά… για τη βελτίωση της ανθρώπινης κατάστασης.
Ο μύθος που μόλις διαβάσατε, θα μπορούσε να έχει για τίτλο μόνο μία λέξη ”φιλανθρωπία”… μία λέξη που επινοήθηκε στην αρχαία Ελλάδα από τον Αισχύλο, στον Προμηθέα Δεσμώτη.
Η πρώτη χρήση όμως, του όρου «φιλανθρωπία» ήρθε αργότερα το 390 π.Χ., στον πλατωνικό διάλογο «Ευθύφρων», όπου ο Σωκράτης φέρεται να έχει πει:
«Εγώ όμως φοβούμαι μήπως από την φιλανθρωπία μου φαίνομαι σ΄ αυτούς ότι διδάσκω αδιακρίτως κάθε άνθρωπο ό,τι γνωρίζω, όχι μόνον χωρίς κανένα μισθό, αλλ’ αν είχα χρήματα και θα πλήρωνα ακόμη με ευχαρίστησή μου εκείνον, ο οποίος ήθελε να ακούει τις ομιλίες μου».
Η λέξη φιλανθρωπία από μόνη της είναι γεμάτη αγάπη… αγάπη για τον συνάνθρωπο που την συμπληρώνουν συναισθήματα φροντίδας για την θρέψη, την ανάπτυξη και την ενίσχυση της ζωής του… όταν αυτή είναι γεμάτη δυσκολίες και πόνο… και μας χρειάζεται δίπλα του… ”αθόρυβα”.
Και κάπου εδώ έρχονται οι πρωτοβουλίες, για το ”κοινό καλό” που δίνουν έμφαση στην ”ποιότητα” της ζωής… μα πάνω από όλα στην ”αξιοπρέπεια”.
Και αναρωτιέμαι… ποια θέση έχει η λέξη φιλανθρωπία στην καρδιά και το μυαλό της κοινωνίας που παίρνει τέτοιου είδους πρωτοβουλίες; Και όσοι την χρησιμοποιήσουν… άραγε την χρησιμοποιούν άδολα… ή κάποιοι την εκμεταλλεύονται στο όνομα προσωπικών συμφερόντων;
Άραγε, πόσοι σύγχρονοι φιλάνθρωποι νοιάζονται πραγματικά για το δράμα ανθρώπων… που υποφέρουν από την απουσία των ”προς το ζην”;
Άραγε πόση ”ευαισθησία” και πόση ”καλοσύνη” κρύβεται μέσα σε αυτούς που προσφέρουν στον αδύναμο… με πολλά λόγια και πολύ προβολή… να τους συνοδεύουν, ώστε να ακουστούν τα ”πολλά κούφια λόγια” τους και να καταγράψουν το ”ξύλινο χέρι” ελεημοσύνης;
Άραγε ποιος είναι ο ”άμοιρος” σε τέτοιες εικόνες… αυτός που περιμένει βοήθεια γιατί η ζωή τα έφερε έτσι… η αυτός που αρέσκεται στην διαφήμιση της αγάπης για τον συνάνθρωπο;
Άραγε περισσότερο θόρυβο κάνει το στομάχι ενός πεινασμένου ανθρώπου ή το στόμα ενός χορτάτου;
Άραγε ποιος είναι ο πιο επικίνδυνος… ο άνθρωπος που έχει χάσει τη δουλειά του, το σπίτι του, την πατρίδα του ή αυτός που μαζεύει ρούχα, τρόφιμα, χρήματα αφού ίσως… πρώτα έγδυσε και άφησε νηστικούς τους αποδέκτες της αλληλεγγύης;
Άραγε ποια είναι τα όρια ανοχής και απληστίας σε ετούτον τον παράλογο κόσμο που ζούμε;
Άραγε, αν οι ανάγκες για βοήθεια είναι τεράστιες… οι ευθύνες εκείνων που συνεισφέρουν τι μέγεθος έχουν;
Άραγε η μόρφωση του μυαλού αυτού που συνεισφέρει… χωρίς τη μόρφωση καρδιάς έχει αξία;
Άραγε οι φιλάνθρωποι μπορούν να σώσουν τον κόσμο ή απλά διαιωνίζουν την κοινωνική ανισότητα προς τέρψει του ”εγώ” τους;
Άραγε η φιλανθρωπία είναι μια μορφή εξουσίας… ελέγχου… υπακοής και εξάρτησης;
Τι είναι φιλανθρωπία, τελικά;
Ένα ερώτημα τόσο απλό, μα τόσο δύσκολο να απαντηθεί. Η φιλανθρωπία άνθρωπε, δεν είναι ένας αγώνας που θα βγάλει νικητή…. δεν είναι προσφορά για το ”φαίνεσθαι”… δεν είναι οι έχοντες πλούτη και εξουσία να υπερισχύουν μέσω καλών πράξεων… των μη εχόντων.
Δεν είναι μία σιωπηρή συμφωνία σχέσης εξάρτησης και υποτέλειας… με τον ευεργέτη εγωιστή να παίρνει την θέση του σωτήρα, που θα χαρίσει αυτό που λείπει από τον ευεργετηθέντα… καμαρώνοντας με εγωισμό και έπαρση, θέλοντας να προβάλει την θέση ισχύος και την δύναμή του, σε όλο τον κόσμο… μα πιο πολύ σε αυτόν που υποφέρει και δέχεται την βοήθειά του, γιατί πολύ απλά βρίσκεται σε ανάγκη και δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Με αυτόν τον τρόπο ο ”άμοιρος φιλάνθρωπος – ευεργέτης” πιστεύει πως θα κερδίσει την λατρεία προς το πρόσωπό του και την αιώνια αναγνώριση.
Φιλανθρωπία είναι μια πράξη ιερή… είναι στάση ζωής που δεν τρέφεται από την κολακεία, τον ναρκισσισμό, την ειρωνεία, την υπεροψία, τις ψευδαισθήσεις… δεν προκαλεί ντροπή, προσβολή, εξευτελισμό σε καμία ψυχή που μπορεί να υποφέρει αλλά συνεχίζει να αναπνέει…. με αξιοπρέπεια.
Φιλανθρωπία σημαίνει να απαλύνεις τον πόνο… την απελπισία… την αγωνία… την μελαγχολία… την μοναξιά… τον φόβο… τον πανικό… την δυστυχία…
Αλλά για να είναι κάποιος φιλάνθρωπος πρέπει να είναι ταπεινός… να έχει ενσυναίσθηση… και μια ψυχή γεμάτη αληθινή αγάπη… ευσπλαχνία… συμπόνοια…
Έπαθλο της φιλανθρωπίας, δεν είναι να γονατίσουν μπροστά σου οι ευεργετηθέντες ούτε το χειροκρότημα και ο θαυμασμός για το ”καλό” που κάνεις… από τους αυλικούς.
Έπαθλο είναι το χαμόγελο και η ανακούφιση των βασανισμένων κορμιών…
Και σκέφτομαι… η φιλανθρωπία που είναι αρεστή σε όλους… μήπως τελικά κάνει κακό;
Μήπως, το ότι υπάρχει όχι μόνο διαιωνίζει την ανέχεια αλλά θα έπρεπε να μας υπενθυμίζει ότι υπάρχει… επειδή φταίμε όλοι εμείς που δημιουργήσαμε αυτήν την απάνθρωπη και ψεύτικη κοινωνία της υποκρισίας που ζούμε και τελικά διαφθείρει θεσμούς… ιερούς;
Που είναι το φιλότιμο… άνθρωπε; Γιατί δεν ακούς τα μάτια του διπλανού σου που φωνάζουν πεινάω; Πεινάω για αγάπη… για ζεστασιά… για αγκαλιά… όχι για μια σακούλα τρόφιμα… με ημερομηνία λήξης….
Ο Όσκαρ Ουάιλντ είχε πει, ”Δώσε μία μάσκα σε έναν άνθρωπο και θα δεις την αλήθεια του”… και ήρθε η εποχή που όλοι οι άνθρωποι φόρεσαν αυτές τις μάσκες… και η αλήθεια χάθηκε, γιατί ντράπηκε… στην προσπάθεια να κρύψουν την ήττα τους… από το πάθος της δόξας και του συμφέροντος.
Να θυμάσαι άνθρωπε…
Ο άνθρωπος που κινείται μόνο από το συμφέρον του… είναι ένας άχρηστος άνθρωπος!
