Η υποθαλάσσια έκρηξη του ηφαιστείου Hunga-Tonga Hunga-Ha’apai το Σάββατο, με την τελευταία μεγάλη έκρηξη να έχει σημειωθεί το 1100 μ.Χ. και  με πιθανότητες να συμβεί κάθε 1000 χρόνια, προκάλεσε τσουνάμι που εξαπλώθηκε στον Ειρηνικό μέσα σε λίγες ώρες. Κύματα έπληξαν την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Ιαπωνία καθώς και τις δυτικές ακτές της Βόρειας και Νότιας Αμερικής.

Η έκρηξη, ήταν τόσο μεγάλη που ήταν ορατή από το διάστημα και προκάλεσε σεισμό 7,4 βαθμών. Σήμανε παγκόσμιο συναγερμό, καθώς ατμοσφαιρικό ωστικό κύμα εντοπίστηκε σε όλο τον κόσμο.

Έφτασε έως και την Ελλάδα, σύμφωνα με το meteo.gr το οποίο κατέγραψε δυο φορές μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης πάνω από την χώρα.

Στην πρώτη έλευση του κύματος από τα βορειοανατολικά με κατεύθυνση νοτιοδυτικά, οι μετεωρολογικοί σταθμοί του Αιγαίου κατέγραψαν πρώτοι, ξαφνική άνοδο της πίεσης και μέσα διάστημα 10 λεπτών, η πίεση έπεσε κατά 2-5 hPa περίπου, ανάλογα την περιοχή.

Το κύμα καθώς ταξίδευε νοτιοδυτικά με ταχύτητα άνω των 1000 km/h, συνάντησε το αντίστοιχο κύμα προερχόμενο από τα δυτικά. Η συνάντησή τους προκάλεσε μια συμβολή στη Νότια Αλγερία, περίπου στο αντιδιαμετρικό σημείο της Γης από την Τόνγκα στην Ωκεανία. To αποτέλεσμα ήταν το δεύτερο πέρασμά του πάνω από τη χώρα μας λίγες ώρες αργότερα με κατεύθυνση βορειοανατολικά.

Η κίνηση του κύματος καταγράφηκε από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο Meteosat, καθώς η απότομη πτώση της ατμοσφαιρικής πίεσης προκαλεί συμπύκνωση υδρατμών και ήταν δυνατή η καταγραφή των νεφώσεων στο υπέρυθρο φάσμα, καθώς και μεταβολές της θερμοκρασίας του αέρα.

Η μελέτη του φαινομένου που βρίσκεται σε εξέλιξη τη Δευτέρα 17/01 θα συνεχιστεί για την καλύτερη κατανόηση των καταγραφών. Για ακόμη μια φορά αποδεικνύεται η χρησιμότητα της ύπαρξης πυκνού δικτύου μετεωρολογικών σταθμών στη χώρα μας, εφάμιλλο μεγάλων μετεωρολογικών κέντρων του εξωτερικού.

 

Πού είναι η Τόνγκα;

Η Τόνγκα αποτελείται από περίπου 170 νησιά, πολλά ακατοίκητα, περίπου 2.000 μίλια (3.300 χιλιόμετρα) ανατολικά της Αυστραλίας. Το ηφαίστειο, Hunga-Tonga-Hunga-Ha’apai, βρίσκεται 40 μίλια βόρεια της πρωτεύουσας, Nukuʻalofa. Το Σάββατο το κέντρο του ηφαιστείου βυθίστηκε, κάτω από τη θάλασσα. Περίπου δύο ώρες αργότερα, ξέσπασε με καταστροφική δύναμη. Όταν τελείωσε η έκρηξη, σχεδόν όλο το ηφαίστειο και η γη γύρω του είχαν εξαφανιστεί. Η έκρηξη πυροδότησε ένα τεράστιο ατμοσφαιρικό ωστικό κύμα που ταξιδεύει με περίπου 300 μέτρα (1.000 πόδια) ανά δευτερόλεπτο.

Αλλαγές πίεσης εντοπίστηκαν 15 ώρες αργότερα, στην Ευρώπη. Αξιοσημείωτο είναι ότι η έκρηξη ακούστηκε στον Ειρηνικό, από τα Φίτζι μέχρι την Αλάσκα.

Πόσο γρήγορα εξαπλώθηκε το τσουνάμι;

Τα κύματα από το τσουνάμι εξαπλώθηκαν γρήγορα στον Ειρηνικό. Χρειάστηκαν λιγότερο από πέντε ώρες για να φτάσουν στη Νέα Ζηλανδία, περίπου 10 ώρες για να φτάσουν στην Αλάσκα.

Οι ειδικοί λένε ότι το τσουνάμι μπορεί να προκλήθηκε από την κατάρρευση συντριμμιών στον πυθμένα του ωκεανού και να ενισχύθηκε από το κύμα πίεσης που σπρώχνει προς τα κάτω στην επιφάνεια του νερού.

Τα κύματα συνεχίστηκαν μέχρι την Κυριακή και εξακολουθούσαν να καταγράφονται στην Αυστραλία τη Δευτέρα.

Τα κύματα τσουνάμι μπορεί να είναι πολύ πιο καταστροφικά από τα κανονικά κύματα, ακόμη και όταν δεν είναι ιδιαίτερα υψηλά. Ένα κανονικό κύμα μπορεί να διαρκέσει 15 δευτερόλεπτα για να ξεβράσει την ακτή και να ρέει ξανά έξω. Μερικά από τα κύματα τσουνάμι στην Αυστραλία, ήταν κάτω από 1 μέτρο αλλά διήρκεσαν σχεδόν 30 λεπτά. Συνέχισαν να κινούνται στην ξηρά για 15 λεπτά και χρειάστηκαν περίπου 15 λεπτά για να απομακρυνθούν.

Γιατί ήταν τόσο βίαιη η έκρηξη;

Οι ακριβείς λόγοι για τους οποίους αυτή η έκρηξη ήταν τόσο βίαιη, εξακολουθούν να αξιολογούνται από τους ειδικούς. Μερικοί πιστεύουν ότι η ταχύτητα με την οποία το λιωμένο μάγμα ανατινάχθηκε από το ηφαίστειο μπορεί να έπαιξε μεγάλο ρόλο. Όταν το μάγμα γεμάτο με ηφαιστειακό αέριο ωθείται μέσω του θαλασσινού νερού με υψηλή ταχύτητα, δεν υπάρχει χρόνος για ένα στρώμα ατμού να το κρυώσει. Και αυτή η «αλληλεπίδραση καυσίμου-ψυκτικού» προκαλεί μια τεράστια χημική έκρηξη.

Το βαθύτερο νερό θα μπορούσε να το είχε καταστείλει  αλλά η επιφάνεια του ηφαιστείου ήταν μόλις 150-200 μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Οι προσπάθειες βοήθειας παρεμποδίστηκαν από την πτώση τέφρας από το ηφαίστειο.

 

Πηγή: meteo.gr / bbc.com

Tags :