«Φεύγετε να φεύγωμε, τι έρχεται ο τρελόπαπας, με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του. Μας άγιασε μας έβρεξε και μας, μας εκατέκαψε!» φωνάζουν κάθε χρόνο οι καλικάντζαροι, μετά τον αγιασμό των σπιτιών και τρέχουν να κρυφτούν στα έγκατα της γης!
Καλικάντζαροι, Καλκατζόνια, Σκαλικαντζέρια, Λυκοκάντζαροι, Κωλοβελόνηδες, Βερβελούδες όπως και αν αποκαλέσεις αυτά τα απόκοσμα πλάσματα προκαλούν τρόμο στους ανθρώπους… μία φορά τον χρόνο που βγαίνουν στην επιφάνεια της γης… όταν τα ”νερά είναι αβάφτιστα” και αναστατώνουν τις ζωές και τις ψυχές τους… τις γιορτινές μέρες!
Ιστορίες για τους καλικάντζαρους μας συνοδεύουν από τα παιδικά μας χρόνια… και μας φέρνουν μνήμες Χριστουγέννων! Όσο τρομακτικές και αν ήταν οι ιστορίες αυτές… πάντα μας άφηναν στο τέλος μία θαλπωρή… παράδοξο αλλά συνάμα και αναμενόμενο… αφού οι αφηγητές τους, συνήθως ήταν τα πιο γλυκά πλάσματα… οι παππούδες μας!
Σε κάθε ελληνικό σπιτικό… μπροστά στο τζάκι παραμονή Χριστουγέννων … πολλά παιδικά μάτια γουρλώνουν και πολλές παιδικές καρδούλες χτυπάνε δυνατά… ακούγοντας για τα κατορθώματά τους!
Και το παραμύθι αρχίζει κάπως έτσι…
Κάποιες νύχτες του χρόνου… όταν έξω επικρατεί η απόλυτη ησυχία… ακούγονται περίεργοι ήχοι από τα έγκατα της γης! Οι άνθρωποι έκαναν πολλά χρόνια να καταλάβουν από που προέρχονταν. Έτσι κάποια στιγμή ανακάλυψαν ότι υπεύθυνα για αυτούς τους ήχους είναι κάποια αποκρουστικά, σιχαμένα, σκελετωμένα πλάσματα, με κόκκινα μάτια, δόντια πιθήκου, τριχωτό σώμα, πόδια γαϊδάρου και ουρά! Όλοι τους, έχουν από κάποιο κουσούρι… άλλος είναι κουτσός, άλλος στραβός, άλλος μονοπόδαρος, άλλος στραβομούρης…
Τους αρέσει να τρώνε σκουλήκια, φίδια, ποντίκια και ότι πιο αηδιαστικό υπάρχει! Σαν μικροί σατανάδες άλλοτε γυμνοί και άλλοτε ρακένδυτοι και φορώντας σκούφο από γουρουνότριχες και παπούτσια σιδερένια, χωρίς ίχνος εξυπνάδας και χωρίς ποτέ να μπορούν να ολοκληρώσουν μία δουλειά… ζουν κάτω από τη γη και πριονίζουν ένα τεράστιο δέντρο, που την βαστά! Μέρα και νύχτα δουλεύουν ασταμάτητα με τσεκούρια και πριόνια… με σκοπό να το κόψουν και να δουν να γκρεμίζεται όλος ο κόσμος. Κάθε χρόνο φτάνουν πολύ κοντά στο να τα καταφέρουν… τότε που φτάνουν και τα Χριστούγεννα! Και τότε… από τον φόβο τους μήπως πέσει το δέντρο και τους πλακώσει η γη… μπαίνουν σε μία χρυσή βάρκα και έρχονται στην επιφάνεια της γης, για να γιορτάσουν το κατόρθωμά τους!
Φτάνοντας βρίσκουν ποτάμια, μύλους, γεφύρια και μένουν εκεί, παραμονεύοντας τις νύχτες… και στο τρίτ0 λάλημα του πετεινού, ξεκινούν τις σκανταλιές τους! Αρχίζουν να ουρλιάζουν και να πηδούν από σκεπή σε σκεπή, να σπάνε κεραμίδια… να ενοχλούν και να μαγαρίζουν, τους πάντες και τα πάντα!
Οι καλικάντζαροι είναι πολλοί… είναι μία ολόκληρη ομάδα που αποτελείται από τον Μαλαγάνα που ξεγελάει τα παιδιά με γλυκόλογα, από τον Κωλοβελόνη που είναι μακρύς σαν μακαρόνι και περνάει από τις κλειδαρότρυπες, τον Κοψαχείλη που του αρέσει να κοροϊδεύει τους παπάδες, τον Τρικλοπόδη που του αρέσει να μπερδεύει τις κλωστές από το πλεχτό της γιαγιάς, τον Πλανήταρο που μεταμορφώνεται σε ζώο ή σε κουβάρι, τον Μαλαπέρδα που του αρέσει να κατουράει στα φαγητά την ώρα που μαγειρεύονται, τον Μαγάρα που έχει μια κοιλιά σαν τούμπανο και αφήνει βρομερά αέρια πάνω στα φαγητά, τον Βατρακούκο που είναι θεόρατος και ολόιδιος βάτραχος, τον Καταχανά που τρώει διαρκώς, ρεύεται και βρομάει, τον Περίδρομο που τρώει ότι βρει μπροστά του, τον Κουλοχέρη που έχει ένα χέρι κοντό κι ένα μακρύ και όλο μπερδεύεται και πέφτει, τον Παρωρίτη που παίρνει τις φωνές των ανθρώπων, τον Γουρλό που έχει τα μάτια τεράστια σαν αυγά, τον Κοψομεσίτη που είναι κουτσός κα καμπούρης και του αρέσουν οι τηγανίτες με το μέλι, τον Στραβολαίμη που διαρκώς το κεφάλι του γυρνάει σαν σβούρα, τον Κατσικοπόδαρο που όπου βάλει το κατσικίσιο του ποδάρι φέρνει καταστροφή, τον Παγανό που λατρεύει την στάχτη αλλά φοβάται την φωτιά. Όπως κάθε ομάδα έχει έναν αρχηγό έτσι και οι καλικάντζαροι έχουν τον δικό τους και αυτός είναι ο Μαντρακούκος, που είναι κουτσός , άγριος και ο πιο επικίνδυνος από όλους, την ημέρα κρύβεται στις μάντρες και τη νύχτα βγαίνει και πειράζει τις γυναίκες που περπατούν στο δρόμο.
Όλοι τους αλλάζουν μορφές και παρουσιάζονται σαν άνθρωποι, σαν ζώα και σαν περίεργα πουλιά, ακόμα και σαν φαντάσματα. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι φοβούνται και δεν κυκλοφορούν τις νύχτες μακριά από τα σπίτια τους! Για να τους αποφύγουν ρίχνουν λουκουμάδες, λουκάνικα και λιχουδιές στις σκεπές των σπιτιών… ώστε να τους καλοπιάσουν και να φύγουν. Άλλοι πάλι σταυρώνουν τις πόρτες τους, ανάβουν φωτιές, κρεμάνε φυλαχτά στα σπίτια τους και προσεύχονται!
Παρόλο που είναι πονηροί στο τέλος δεν μπορούν να κάνουν κακό στους ανθρώπους γιατί κατά βάθος είναι φοβητσιάρηδες και δειλοί! Φοβούνται τον σταυρό, το φως και τη φωτιά! Μα πιο πολύ από όλα φοβούνται τον αγιασμό! Γι’ αυτό και την παραμονή των Φώτων όταν ο ιερέας περνά από σπίτι σε σπίτι, αγιάζοντας κάθε γωνιά…. εξαφανίζονται από φόβο μην πέσει πάνω τους αγιασμός και τους κάψει…και επιστρέφουν για άλλη μία φορά στα έγκατα της γης! Και για άλλη μία χρονιά τα σχέδια τους… δεν έχουν καμία επιτυχία!
Σύμφωνα με την παράδοσή μας, οι καλικάντζαροι ήταν άνθρωποι με κακό ριζικό ή άνθρωποι που γεννήθηκαν μέσα στο Δωδεκαήμερο και δεν βαπτίστηκαν αμέσως ή ο ιερέας δεν ανέγνωσε σωστά τις ευχές του βαπτίσματος και μεταβάλλονται σε δαιμόνια.
Επίσης πιστεύεται ότι είναι άνθρωποι που δεν έχουν ισχυρό άγγελο να τους προστατεύει από τον Σατανά!
Αυτός που γεννιέται την εποχή των καλικάντζαρων, χαρακτηρίζεται ως άτομο άτολμο και ευθυνόφοβο! Επίσης λέγεται ότι τα παιδιά που γεννιούνται ανήμερα Χριστουγέννων, γίνονται Καλικάντζαροι… γιατί η σύλληψη τους έγινε την ίδια μέρα με την σύλληψη του Χριστού… και αυτό είναι βαρύ αμάρτημα! Γι’ αυτό και τα παλαιότερα χρόνια τους έκαιγαν τα πέλματα γιατί με αυτόν τον τρόπο… θα καψάλιζαν και θα έκαιγαν τα νύχια και χωρίς νύχια… καλικάντζαρος δεν γίνεται!
Λέγεται επίσης ότι συμβολίζουν τις ψυχές των πεθαμένων… που έρχονται κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες να βασανίσουν τους ζωντανούς!
Άλλοι πάλι λένε ότι την ιστορία τους, την επινόησαν πριν πολλά χρόνια οι κλέφτες, προκαλώντας με αυτό τον τρόπο φόβο στους ανθρώπους να βγαίνουν τις νύχτες από τα σπίτια τους… ώστε να μπορούν να δρουν ανενόχλητοι!
Ίσως να ήταν και επινόηση των άπιστων συζύγων… που ήθελαν να κρύψουν τις εξωσυζυγικές σχέσεις τους αλλά και τα εξώγαμα μωρά… χρεώνοντας τον ερχομό τους, σε κάποιον καλικάντζαρο!
Ο μύθος λέει ότι αν κάποιος θνητός επιθυμεί να “αποκτήσει” τον δικό του καλικάντζαρο… υπάρχει τρόπος… αν του δέσεις το πόδι ή ένα δάκτυλο του ποδιού του, με μια κόκκινη κλωστή! Αν τα καταφέρεις ο καλικάντζαρος θα υπακούει τις εντολές σου και θα κάνει ότι του ζητήσεις!
Αλήθεια ή ψέματα… η ιστορία των καλικαντζάρων; Κανείς δεν ξέρει!
Αυτό όμως που είναι αλήθεια… είναι το δέντρο των Χριστουγέννων, που μένει ακέραιο και συγκρατεί την γη… και συμβολίζει την θεϊκή δύναμη και την προστασία του θεού… που τόσο ανάγκη έχουμε αυτή την δύσκολη χρονιά που θα αποχαιρετήσουμε σε λίγες μέρες… αλλά και την νέα πιο δύσκολη, που θα υποδεχτούμε!!!
Εάν δε κάποιος επιθυμούσε να “αποκτήσει” τον δικό του άσχημο, κακό, πονηρό καλικάντζαρο, υπήρχε ο τρόπος. Αν ποτέ δεις ένα καλικάντζαρο, πρέπει να δέσεις το πόδι του ή ένα δάκτυλο του ποδιού του με μια κόκκινη κλωστή. Αν τα καταφέρεις ο καλικάντζαρος θα υπακούει τις εντολές σου και θα κάνει ότι του ζητήσεις. Ο μύθος μάλιστα το πάει ένα βήμα παραπέρα. Κάποιοι που κατάφεραν να δέσουν καλικάντζαρους με κόκκινη κλωστή, τους αξιοποιούσαν στο house-keeping. Προσοχή όμως! Αν κοπεί η κόκκινη κλωστή, πάει, τον χάσαμε τον καλικάντζαρο…
