Χριστόψωμο: Το ψωμάκι του Χριστού

Χριστόψωμο, το ευλογημένο ψωμί των Χριστουγέννων! Κάθε χρόνο την παραμονή της πιο αγαπημένης γιορτής του χρόνου, οι νοικοκυρές αφού τελειώσουν τις δουλειές του σπιτιού ξεκινούν να φτιάχνουν με ιδιαίτερη φροντίδα το ψωμάκι του Χριστού, που θα στολίσει το τραπέζι των Χριστουγέννων. Τότε που ο νοικοκύρης του σπιτιού θα το σταυρώσει, θα το κόψει και θα το μοιράσει σε όλη την οικογένεια. Λένε ότι η διαδικασία αυτή είναι τόσο ιερή όσο η θεία κοινωνία!

Το έθιμο του χριστόψωμου είναι ένα από τα παλαιότερα, στην Ελλάδα με δυνάμεις προστατευτικές και συμβολισμούς που δεν έχουν αμφισβητηθεί από τον σύγχρονο τρόπο ζωής! Είναι το σύμβολο που ενσαρκώνει τον νεογέννητο Χριστό, όπως καταλαβαίνεται λοιπόν πρόκειται για ένα έθιμο καθαρά χριστιανικό και βαθιά ριζωμένο στην καρδιά μας! Σε πολλές περιοχές το λένε «το ψωμί του Χριστού» ή «Σταυροί» ή «βλάχες». Για να το παρασκευάσουν οι νοικοκυρές, διαλέγουν το καλύτερο αλεύρι, αμύγδαλα και καρύδια. Παραδοσιακά, ένας σταυρός κοσμεί την κορυφή του Χριστόψωμου και γύρω από αυτόν στολίδια από ζυμάρι. Πολλές φορές τα στολίδια απεικονίζουν το επάγγελμα του νοικοκύρη. Η κάθε περιοχή έχει διαφορετική παράδοση στον τρόπο παρασκευής και στο όνομά του. Το χριστόψωμο όμως κόβεται παντού με τον ίδιο τρόπο, πάντα με το χέρι για να μη μπει κακό στο σπίτι… και για να μην τραυματισθεί ο νεογέννητος Χριστός!

Το χριστόψωμο προσφέρεται και ως δώρο είτε σε μία απλή επίσκεψη είτε από τις αρραβωνιασμένες κοπέλες προς τους αρραβωνιαστικούς τους. Επίσης κατά το μοίρασμά του, πάντα το δικό τους κομμάτι έχουν οι φτωχοί και οι νεκροί. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αναφορά για το ευλογημένο ψωμάκι έχει γίνει και στην ελληνική λογοτεχνία από τον Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, με την ιστορία της κακιάς πεθεράς που θέλησε να δολοφονήσει την άτεκνη νύφη της, βάζοντας δηλητήριο στο χριστόψωμο αλλά κατά λάθος το έφαγε ο γιος της!

Εμείς θα σας δώσουμε την συνταγή του χριστόψωμου… εσείς με πίστη, δύναμη και αγάπη φτιάξτε το για την οικογένειά σας!

Υλικά Συνταγής

600 γραμ. αλεύρι
300 γραμ. αλεύρι τσουρεκιού
200 γραμ. αλεύρι ολικής άλεσης
100 γραμ. πρόβειο γιαούρτι με πέτσα
2 ½ κύβοι νωπής μαγιάς 62
5 γρ.
2 κ.σ. μέλι
1½ κ.σ. αλάτι
100 γραμ. ψιλοκομμένα καρύδια
1 πρέζα μπαχάρι
1 πρέζα μοσχοκάρυδο
όσο σηκώσει (περίπου 2½ ποτήρια) νερό χλιαρό
Για το στόλισμα
καρύδια ολόκληρα (με το κέλυφος)
γαρίφαλα (καρφάκια)
αμυγδαλόψιχα (ολόκληρα)
διάλυμα αυγού (κρόκος + 2 κ. σ. γάλα)

Εκτέλεση

Για το χριστόψωμο, βάζουμε σε λεκάνη ζυμώματος όλα τα είδη αλευριού και τα ανακατεύουμε με το χέρι. Πιάνουμε τη μαγιά διαλύοντάς τη σε κανάτα μαζί με το μέλι και το 1/2 ποτήρι νερό. Αφήνουμε για 8΄-10΄ σκεπασμένη τη μαγιά να ενεργοποιηθεί (να αφρίσει ελαφρά η επιφάνειά της).

Κάνουμε λακκούβα στο αλεύρι και προσθέτουμε την ενεργοποιημένη μαγιά, το γιαούρτι, το μπαχάρι, το μοσχοκάρυδο. Ρίχνουμε το αλάτι στο χλιαρό νερό και τ’ ανακατεύουμε. Το προσθέτουμε στα υπόλοιπα υλικά και αρχίζουμε να ζυμώνουμε μέχρι όλα τα υλικά να μαζευτούν σε μπάλα. Όταν γίνει αυτό προσθέτουμε τα καρύδια και συνεχίζουμε το ζύμωμα. Βγάζουμε τη ζύμη στον πάγκο και τη ζυμώνουμε για 8΄-10΄ μέχρι να αφρατέψει καλά.

Την τοποθετούμε σε λαδωμένο βαθύ μπολ. Τη σκεπάζουμε καλά και την αφήνουμε να διπλασιαστεί σε όγκο, περίπου 1 ώρα αν είναι σε χλιαρό σημείο ή γύρω στη 1 + 1/2 ώρα αν είναι στον πάγκο. Τότε τη βγάζουμε στον πάγκο. Κόβουμε ένα κομμάτι όσο ένα μήλο για το στόλισμά της. Την τοποθετούμε σε λαδωμένο ταψί Νο 30 ή 32. Την πατάμε ελαφρά να ισιώσει η επιφάνεια.

Πλάθουμε με το μικρό κομμάτι που κρατήσαμε δύο φιτίλια και τα τοποθετούμε σταυρωτά πάνω στο ψωμί. Βάζουμε στο κέντρο ένα καρύδι και γύρω γύρω τόσα καρύδια όσα είναι τα μέλη της οικογένειας. Γαρνίρουμε κατά μήκος του σταυρού με αμύγδαλα και μπήγουμε γαρίφαλα. Σκεπάζουμε το χριστόψωμο και το αφήνουμε να ανέβει ξανά και να καλύψει όλη την επιφάνεια του ταψιού. Για 35΄-40΄ αν είναι σε ζεστό σημείο ή 1 ώρα περίπου αν είναι στον πάγκο.

Τότε, αλείφουμε προσεκτικά με πινέλο το ψωμί με το διάλυμα αυγού. Ψήνουμε στους 160^οC στις αντιστάσεις για 50΄ με 1 ώρα να ροδίσει και να φουσκώσει.