Mία έκθεση πέρα από τα συνηθισμένα που ακόμα και από τον τίτλο, «Επιδημίες. Κατάρα του παρελθόντος – απειλή του μέλλοντος» που προδιαθέτει ανάμεικτα συναισθήματα στον επισκέπτη, εγκαινιάστηκε πριν λίγες ημέρες, συγκεκριμένα στις 2 Οκτωβρίου στο Ρωμαϊκό Μουσείο της πόλης Χιλντεσχάιμ. Σε περίπτωση που το επιτρέψουν οι συνθήκες λόγω της πανδημίας, η έκθεση θα κλείσει τις πύλες της τέλη Μαρτίου του 2022 και στη συνέχεια θα ταξιδέψει σε άλλες γερμανικές πόλεις.
Πρόκειται για μία μεγάλη έκθεση που επιμελήθηκε, ο Όλιβερ Γκάουερτ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Επιδημιολογικών Ερευνών Χάιμχολτς του Μπραουνσβάικ, το ινστιτούτο Πάουλ Έρλιχ, καθώς και την Ιατρική Σχολή Ανόβερου και αφορά τις σημαντικότερες, πολύνεκρες επιδημίες που έπληξαν την ανθρωπότητα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και είχαν ξεχαστεί προ… κορωνοϊού.
Πανούκλα, χολέρα, ισπανική γρίπη είναι μερικές μόνο από αυτές που στοίχησαν την ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως… τότε που οι άνθρωποι τις απέδιδαν στη μοίρα και στα θεία.
Ο σχεδιασμός για την έκθεση προηγήθηκε της πανδημίας του κορωνοϊού, αφού ξεκίνησε ήδη από το 2018 όταν κανείς δεν μπορούσε να υποψιαστεί τι θα συνέβαινε σε παγκόσμιο επίπεδο δύο χρόνια αργότερα. Έπειτα από καθημερινές εργασίες προετοιμασίας, σε ένα χώρο 1.800 τετραγωνικών μέτρων άνοιξε τις πόρτες της και είναι έτοιμη να δείξει ανθρώπινες τραγωδίες αλλά και ιατρικές επιτυχίες.
Σκοπός της έκθεσης είναι να κατανοήσει το κοινό, την επίδραση που είχαν οι επιδημίες στην εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους, τη σχέση τους με το κλίμα, την οικονομία και την επιστήμη αλλά πάνω από όλα, ότι οι ιοί θα υπάρχουν πάντα και δεν είναι δυνατόν να τους εξαφανίσουμε από προσώπου γης, αλλά να μάθουμε να ζούμε μαζί τους, αφού πλέον είναι η μεγαλύτερη παγκόσμια απειλή εκτός από την κλιματική αλλαγή.
Στην είσοδο της έκθεσης υπάρχει ένα υπερμέγεθες βιβλίο, 30 θεματικών ενοτήτων μέσω των οποίων οι επισκέπτες γνωρίζουν σημαντικές στιγμές της ιστορίας της ιατρικής, όπως το αμφιθέατρο ανατομίας στην Πάδοβα όπου μελέτησαν τα πρώτα πτώματα, το εργαστήριο του ερευνητή Πάουλ Έρλιχ, ο οποίος ανέπτυξε τη θεραπεία για τη σύφιλη και τους σημερινούς θαλάμους εντατικής κ.α.
Πανδημίες και κλίμα
Η μεταφορά επιδημιών από τον παλιό στον νέο κόσμο θα μπορούσε να έχει επηρεάσει ακόμη και το κλίμα, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019. Περίπου το 90% των ιθαγενών Αμερικανών, λέγεται ότι πέθαναν από επιδημίες και γι’ αυτό πολλά τετραγωνικά χιλιόμετρα εκτάσεων που προηγουμένως καλλιεργούνταν, έμειναν ακαλλιέργητα. Τα δέντρα και οι θάμνοι μεγάλωσαν ξανά ανεμπόδιστα απορροφώντας το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Το παγκόσμιο κλίμα ψύχθηκε, γεγονός που οδήγησε στη λεγόμενη «Μικρή Εποχή των Παγετώνων» γύρω στα μέσα του 16ου αιώνα, σύμφωνα με τους ερευνητές του University College του Λονδίνου.
Αυτό τελικά δείχνει πόσο στενά συνδέονται το κλίμα, οι ασθένειες και η παγκοσμιοποίηση. Ωστόσο, δεν είμαστε πλέον στο έλεος των ιών και των βακτηρίων τόσο αβοήθητοι όσο οι άνθρωποι παλαιότερα. Ενώ, η ανάπτυξη ενός εμβολίου παλαιότερα χρειαζόταν πολλά χρόνια, το πρώτο εμβόλιο κατά της COVID-19 ήταν διαθέσιμο μετά από μόλις ένα χρόνο.
«Κάθε πανδημία προωθεί την επιστήμη, την ιατρική και τα συστήματα υγείας, αν και όχι παντού με την ίδια ταχύτητα» σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης.
Οι επιδημίες ωφέλησαν ενίοτε τους πληθυσμούς
Την στιγμή που για τους γιατρούς και λοιμωξιολόγους, ο κίνδυνος μιας πανδημίας ήταν πάντα υπαρκτός, οι περισσότεροι άνθρωποι εξεπλάγησαν από τις διαστάσεις της πανδημίας του κορωνοϊού με καταγεγραμμένα 111 εκατομμύρια κρούσματα και περίπου 2,5 εκατομμύρια θύματα παγκοσμίως.
Κυρίως στο δυτικό κόσμο ήταν πολλοί εκείνοι που πίστευαν ότι λόγω της καλύτερης υγιεινής, των εμβολίων και των αντιβιοτικών οι επιδημίες ανήκαν μια για πάντα στο παρελθόν. Δυστυχώς όμως οι θάνατοι δεν σταματούσαν, είτε μιλάμε για το AIDS είτε για την ελονοσία είτε τον ιό έμπολα. Η έκθεση δείχνει για παράδειγμα ότι ακόμα και σήμερα οι λεπροί περιθωριοποιούνται και στιγματίζονται σε πολλές περιοχές του πλανήτη.
Είναι ίσως παρήγορο ότι οι επιδημίες επέφεραν σε αρκετές περιπτώσεις σημαντικές κοινωνικές αλλαγές που ωφέλησαν τους πληθυσμούς. Για παράδειγμα, μετά τη τελευταία επιδημία χολέρας το 1892 στη Γερμανία, η πόλη του Αμβούργου κατασκεύασε ένα νέο υδραγωγείο καθώς και μια μονάδα καύσης απορριμμάτων, ενώ παράλληλα οι αρχές έλαβαν μέτρα για μια πιο υγιεινή διαβίωση των πολιτών. Όσον αφορά τη πανδημία του κορωνοϊού, διαπιστώνουμε ήδη από τώρα ότι η κρίση επιτάχυνε την διαδικασία της ψηφιοποίησης σε πολλούς τομείς της ζωής μας.
Πηγή: dw.com
